pytania na egzamin magisterski SWPS

Maxivitt

Heurystyki wydawania sądów społecznych.

kkarutek · Dołączył: 24 Mar 2006 Posty: 8 Przeczytał: 0 tematów

Zaczynając odpowiedź od definicji przytaczam wyjaśnienie pojęcia heurystyka.

Heurystyka to „metoda na skróty”, wypracowana na drodze doświadczeń i ewolucji, które często pozwala na poprawne wnioski, często jednak zawodzi prowadząc do błędów. Kahneman i Tverstki wyróżniają cztery podstawowe heurystyki: dostępności, reprezentatywności, zakotwiczenia i symulacji.
Ja opiszę jeszcze inne heurystyki, które znalazłam u innych autorów.

Wyróżniamy następujące rodzaje heurystyk:
Heurystyka reprezentatywności (wyróżniona przez Kahnemana i Tversky’ego) – koncentrujemy się na podobieństwie jednego obiektu do drugiego, wnioskując na tej podstawie, że pierwszy obiekt działa podobnie jak drugi – stąd np. tworzą się stereotypy. Czyli np. widząc Murzyna myślimy od razu, że ma poczucie rytmu, albo że jest niewykształcony. W drugą stronę można tez powiedzieć, że w trakcie szacowania prawdopodobieństwa tego, że jakieś zdarzenie pochodzi z określonej próby należy kierować się tym, w jakim stopniu to zdarzenie jest dla owej grupy reprezentatywne. Czyli np. śniady, czarnowłosy mężczyzna, grający na gitarze flamenco jest bardziej podobny do stereotypu Hiszpana niż Polaka, dlatego stawiamy na tego pierwszego.

Heurystyka dostępności – ocena zależna od łatwości z jaką sobie przypominamy konkretne przykłady. Problem polega na tym, że czasami najłatwiej sobie przypomnieć coś, co nie jest typowe dla ogólnego obrazu. Przykład – spytani czy więcej ludzi ginie w wypadkach samochodowych czy umiera na gruźlicę powiemy że w wypadkach bo o tym się dużo częściej mówi i mamy świeżo w głowie. Heurystyka dostępności odpowiedzialna jest zatem za przecenianie niektórych prawdopodobieństw (czyli np. wydarzeń o których głośno w TV) i niedocenianiu innych (czyli np. takich, które są opisywane przy pomocy suchych statystyk, które nie zwracają uwagi mediów).

Heurystyka zakotwiczenia (Tversky i Kahneman) – skłonność do niedostatecznego korygowania wyjściowej oceny (skądkolwiek by ona pochodziła). I dlatego np. łapiemy się na „promocje” typu. Ten słownik kosztuje normalnie 450 zł, ale dziś jest szczególna promocja i kosztuje tylko 250, a ponieważ pani pierwsza go dziś kupuje, to damy jeszcze 100 zł rabatu. Czyli porównujemy początkowe 450 i końcowe 150 i kupujemy słownik, mimo że wcale nam nie był potrzebny. W rzeczywistości zaś słownik mógł kosztować te 150 zł, ale wtedy byśmy go uznali za za drogi 

Heurystyka symulacji – wynik wydaje nam się tym bardziej prawdopodobny, im łatwiej wyobrazić sobie scenariusz jego zaistnienia. Np. co jest bardziej prawdopodobne: że Pan X zamordował swojego współpracownika?, czy że Pan X został zamordowany przez swojego współpracownika, który odkrył jego machloje finansowe?

Heurystyki oparte na postawach (od postaw byli Greenwald i Pratkanis) tego typu heurystyki są używane po podejmowania decyzji i rozwiązywania problemów. Postawy muszą być używane w celu zaliczenia obiektów do kategorii pozytywnej (tu nastąpi chwalenie, aprobowanie) lub negatywnej (tu oskarżanie). Np. ponieważ nie lubię Kaczyńskiego, więc zły stan dróg będę przypisywać jego nieudolnym rządom.
Efekt aureoli (halo effect) – ogólne nastawienie polegające na tym, że korzystne lub niekorzystne wrażenie jakie wywiera dana osoba wpływa na nasze wniosku i oczekiwania jej dotyczące (np. Małgosia jest bardzo miłą i pilną uczennicą, więc gdy klasówka źle jej pójdzie nauczycielka stwierdzi, że Małgosia musiała być chora, albo co)
Efekt fałszywej jednomyślności – przecenianie procentu ludzi, którzy zgadzają się z nami w jakiejś sprawie. Np. uczniowie pytani o to, kto wygra wybory odpowiadali że Pan X, a następnie twierdzili że 48% innych uczniów odpowie tak samo. W rzeczywistości było to tylko 30%.

Heurystyka wyrazistości – jeden wyrazisty przykład jest w stanie bardziej zaważyć na naszych sądach i decyzjach, niż rozległe, ale mniej żywo przemawiające do wyobraźni informacje statystyczne. Takie podejmowanie decyzji na podstawie wyrazistych informacji mogą prowadzić do kształtowania się stereotypów. Mamy tez tendencję do przeceniania pojedynczych, ale zgodnych z naszymi hipotezami faktów, natomiast lekceważymy ważniejsze i liczniejsze, ale dla nas „niewygodne”.

Heurystyki najczęściej stosuje się wtedy, gdy:
- nie ma czasu by przemyśleć starannie dany problem
- jesteśmy tak przeciążeni informacjami, że pełne ich przetworzenie staje się niemożliwe
- wchodzące w grę sprawy są niezbyt ważne, tak że nie mamy ochoty zastanawiać się nad nimi
- mamy mało solidnej wiedzy czy informacji, które można wykorzystać gdy podejmujemy decyzję
- stoimy wobec problemu a dana heurystyka przychodzi nam na myśl.

Źródło:
Aronson
Strelau, Psychologia podręcznik akademicki, Tom II, strony 303-306

Ania S. · Gość

Otoczenie społeczne współczesnego człowieka jest bardzo bogate w informacje, uczestniczymy w dziesiątkach interakcji społecznych, a przynajmniej je obserwujemy. Ilość informacji dopływających do naszego umysłu znacznie przekracza możliwości ich dokładnego, analitycznego przetworzenia, podobnie jak liczba podejmowanych na co dzień mniejszych i większych decyzji znacznie przekracza nasze możliwości ich przemyślanego podjęcia. W tej sytuacji nasz umysł ucieka się do heurystyk, czyli uproszczonych reguł myślenia pozwalających na formułowanie sądów bez analizy większości informacji, na których sąd powinien się opierać. Heurystyki są nieświadomie stosowanymi „drogami na skróty” w przetwarzaniu informacji postulowanymi pierwotnie przez Davida Kahnemana i Amos Tversky’ego.
Heurystyka dostępności: to ocena częstości lub prawdopodobieństwa zdarzeń w oparciu o łatwość, z jaką przychodzą nam na myśl ich przykłady, czyli egzemplarze. Zwykle heurystyka ta prowadzi do formułowania trafnych ocen, ponieważ zdarzenia częste są łatwo dostępne pamięciowo. Jednak czasami bywa ona myląca, ponieważ nie wszystkie informacje dostępne pamięciowo dotyczą zdarzeń częstych. Heurystyka dostępności prowadzi do wzrostu wpływu wywieranego na nasze sądy przez zdarzenia łatwo przypominane (choć niekoniecznie częste), a więc: dramatyczne, konkretne i wyraziste, niedawne, wielokrotnie omawiane w mass mediach. U podstaw heurystyki dostępności leży subiektywne uczucie łatwości wydobycia jakiejś informacji z pamięci, a uczucie to może silniej wpływać na nasze sądy niż treść owej informacji.
Heurystyka zakotwiczenia/dostosowania: polega na tym, że oceniając jakąś wartość liczbową (liczbę przypadków, częstość, prawdopodobieństwo) bierzemy za punkt wyjścia jakąś łatwo dostępną (np. podawana przez innych, liczbę) a następnie modyfikujemy ją stosownie do kontekstu i swej wiedzy. Jednak modyfikacja jest zwykle niewystarczająca i sąd jest przesunięty w kierunku owej pierwszej liczby, która ogranicza zakres sądu, tak jak kotwica ogranicza zakres ruchów statku, który ją zarzucił.
Heurystyka symulacji: to wydawanie sądu w oparciu o umysłową symulację (wyobrażenie) przebiegu zdarzeń. Łatwość symulacji wpływa na treść sądu – np. zdarzenia, które łatwo sobie wyobrazić wydają się bardziej prawdopodobne, co ma wiele interesujących konsekwencji. Posługiwanie się heurystyka dostępności prowadzi często do myślenia kontrfaktycznego – myślenia o tym, co mogłoby się zdarzyć, choć się nie zdarzyło, to zaś wpływa na nasze oceny i emocje. Negatywne następstwa niezwykłych (rzadkich, nietypowych) zdarzeń są oceniane jako bardziej negatywne, gdyż łatwo sobie wyobrazić ich lepszą alternatywę. Natomiast negatywne następstwa zdarzeń, dla których trudno sobie wyobrazić dobra alternatywę, są oceniane jako mniej negatywne. Choć myślenie kontrfaktyczne wydaje się zbędnym gdybaniem, to jednak ludzie angażują się w nie dosyć często, ponieważ w pewnych warunkach myślenie o jeszcze gorszym biegu wydarzeń niż ten, który nas dotknął, może nam pomóc w znoszeniu nieszczęść, poza tym, może nam przygotować do uniknięcia niepomyślnego biegu wydarzeń w przyszłości.
Heurystyka reprezentatywności: to ocena przynależności obiektu do kategorii (klasy, rodzaju)na podstawie jego podobieństwa do typowych egzemplarzy tej kategorii. Kategoryzując ludzi np. do zawodów, opieramy się na informacji, jak dalece dana osoba wygląda na reprezentatywnego przedstawiciela danego zawodu. Jeżeli ktoś jest cichy, zgarbiony, zamknięty w sobie i nosi okulary, założymy, że jest raczej bibliotekarzem niż rolnikiem. Jednak opieranie się na reprezentatywności może nas wywieść na manowce, ponieważ nie uwzględnia ono wyjściowych prawdopodobieństw przynależności do kategorii, a więc tego, że w danej gminie jest tylko trzech bibliotekarzy, a trzy tysiące rolników.

pelmo · Dołączył: 18 Wrz 2006 Posty: 6 Przeczytał: 0 tematów

heurystyka pochodzi od greckiego słowa „odkrywać”. Heurystyki są to uproszczone reguły wnioskowania, którymi posługują się ludzie, by wydawać sądy w sposób szybki i efektywny. W ten sposób ludzie radzą sobie w ogromną ilością docierających do nich informacji. Rozróżniamy:1. heurystykę dostępności (nieformalna regułą umysłowa, na mocy której ludzie wydają sąd, kierując się tym, jak łatwo mogą przywołać coś do świadomości) 2. heurystyka reprezentatywności ( uproszczona metoda wnioskowania polegająca na tym, że klasyfikacji czegoś dokonuje się na podstawie stopnia podobieństwa do przypadku typowego)3. heurystyka zakotwiczenia/dostosowania ( uproszczona metoda wnioskowania, polegająca na posłużeniu się jakąś liczbą czy wartością jako punktem wyjściowym i następnie na sformułowaniu odpowiedzi na pytanie przez zmodyfikowanie tej wartości stanowiącej zakotwiczenie; ludzie często nie modyfikują jej w stopniu wystarczającym

1061 · Dołączył: 27 Kwi 2007 Posty: 10 Przeczytał: 0 tematów

[link widoczny dla zalogowanych]

1061 · Dołączył: 27 Kwi 2007 Posty: 10 Przeczytał: 0 tematów

[link widoczny dla zalogowanych]

Gość

[link widoczny dla zalogowanych]