pytania na egzamin magisterski SWPS

Maxivitt

Przedstaw strukturę i funkcjonowanie różnych form reprezentacji pojęciowych.

Gość

rooles · Dołączył: 09 Lut 2006 Posty: 15 Przeczytał: 0 tematów

Też miałam z tym problem, ale wypożyczyłam najnowszą książkę "Psychologia poznawcza", tą z płytką na której są ekspertmenty i tam jest rozdział pod takim samym tytułem jak to pytanie, niestety jeszcze nie mam tego opracowanego.

ola · Gość

Pojęcie – reprezentacja umysłowa, która zawiera opis istotnych właściwości pewnej klasy (kategorii). Właściwości istotne:
o Właściwości wspólne, charakteryzujące wszystkie egzemplarze należące do danej klasy (wszystkie samochody mają silnik)
o Właściwości charakteryzujące egzemplarze, które są najbardziej typowe dla danej klasy (latanie u ptaków – nie wszystkie latają, ale te które uznajemy za najbardziej typowe np. wróbel - tak)
o Właściwości charakteryzujące jeden konkretny lub kilka egzemplarzy należących do danej klasy.

Pojęcia:
o Ogólne – stanowią reprezentację całych klas przedmiotów lub procesów (jabłko)
o Jednostkowe, mające tylko jeden egzemplarz (moja mama)

W obu przypadkach – operacja abstrakcji – procesu polegającego na tym, że pomija się różnice między różnymi egzemplarzami pojęcia (pojęcia ogólne) albo między właściwościami tego samego pojęcia w różnych punktach czasu (pojęcia jednostkowe) i jednocześnie wyodrębnia się pewne cechy wspólne.

Wiele pojęć jest uporządkowanych hierarchicznie, od najbardziej ogólnego do najbardziej szczegółowego – owoc; jabłko; antonówka. Kategoryzacja przebiega najlepiej na poziomie podstawowym – rozpoznając przedmiot nazwiemy go jabłkiem a nie owocem ani antonówką (bo inne zbyt szczegółowe albo zbyt ogólne).

Funkcje pojęć:
· Zapewnienie ekonomii funkcjonowaniu poznawczemu
· Rozumienie i wyjaśnianie
· Możliwość wykonywania operacji na reprezentacjach przedmiotów a nie na przedmiotach
· Komunikowanie się

Pozwalają systematyzować wiedzę, dzielą ją na sensowne części.

Źródło - Maruszewski i Zimbardo

mm · Gość

Przedstaw strukturę i funkcjonowanie różnych form reprezentacji pojęciowych.

Niezbędne określenia
Pojęcie - reprezentacja obiektów w umyśle
Kategoria - zbiór obiektów
Symbol - zastępnik, coś zamiast czegoś
Słowo- znak, zewnętrzna „etykieta” pojęcia
Desygnat - przedmiot do którego odnosi się pojęcie
Znaczenie - relacja znaku do przedmiotu

Pojęcia i kategorie
Pojęcia to symboliczna reprezentacja obiektu lub zbioru obiektów, określająca istotne właściwości tych obiektów
Kategoria to zbiór obiektów tworzących jedną, wyodrębnioną grupę. Nie jest jasne czy grupa (kategoria) istnieje w rzeczywistości, czy też w umyśle człowieka. /Średniowieczny spór między zwolennikami nominalizmu i realizmu/.
Pojęcie jest arbitralną reprezentacją kategorii.

Co jest istotą pojęć ?
Pojęcie to umysłowa reprezentacja kategorii.
Reprezentacja ma charakter sumaryczny i pozwala na odróżnienie obiektów z danej kategorii od obiektów spoza niej.
Pojęcia istnieją wyłącznie w umyśle, a reprezentacje pojęciowe nie zawsze mają swoje odnośniki w rzeczywistości

Definicja pojęć wg Andrzeja Lewickiego (1960)
Pojęcia to schematyczne reprezentacje zbiorów przedmiotów (czyli kategorii), odzwierciedlające istotne właściwości tych przedmiotów

Typy pojęć wg Kozieleckiego

Pojęcia ogólne i jednostkowe
Ogólne – stanowią reprezentację całych klas przedmiotów lub procesów (jabłko)
Jednostkowe - mające tylko jeden egzemplarz (moja mama)

Pojęcia naturalne i matrycowe
Pojęcia naturalne jako reprezentacja poznawcza, odzwierciedlająca zespół wspólnych cech, które w różnym stopniu przysługują desygnatom (egzemplarzom) danej klasy /typowe-nietypowe; centryczne-peryferyczne; wzorcowe-mało charakterystyczne/ Są mniej określone, niejednoznaczne.
Pojęcia matrycowe jako poznawcza reprezentacja skończonej liczby wspólnych cech, które w jednakowym stopniu przysługują wszystkim desygnatom danej klasy /np.trójkąt/ Istnieją cechy konieczne i wystarczające. Są dobrze określone, jednoznaczne. Ostre granice między kategoriami. Wszystkie egzemplarze są równie dobre.

Pojęcie reprezentacji
Reprezentacja poznawcza (cognitive representation) w rozumieniu najszerszym to byt, stan lub proces umysłowy posiadający znaczenie referencyjne odnoszące się do postrzeganego świata fizycznego.
W psychologii przez reprezentacje poznawczą rozumie się albo
1. umysłową reprezentację przedmiotu odbieranego w danym momencie przez receptory /reprezentacja w obecności/, albo
2. umysłową reprezentację przedmiotu odbieranego w jakimś przeszłym momencie przez receptory /reprezentacja pod nieobecność/
Reprezentacja wiedzy. Jest pojęciem nadrzędnym dla reprezentacji poznawczej; oznacza wszystkie byty, stany lub procesy umysłowe posiadające znaczenie intensjonalne (sens), a nie tylko ekstensjonalne (referencyjne)

Budowa pojęć
Pogląd klasyczny- cechy istotne to cechy wspólne wszystkim egzemplarzom należącym do danej kategorii.
Pogląd Probabilistyczny - cechy istotne to cechy charakteryzujące egzemplarze najbardziej typowe (tzw. prototypy).
Pogląd Egzemplarzowy - cechy istotne to cechy wybranego egzemplarza.

Reprezentacje w głównych teoriach pojęć
Pogląd klasyczny. Pochodzi od Arystotelesa, a jego zwolennikami byli m.in. Lewicki i Bruner. Pojęcie to wszystkie cechy zarazem konieczne i wystarczające dla stwierdzenia przynależności do kategorii.

Pogląd klasyczny
Granice pojęcia są ostre
Efekt zagnieżdżenia
Tworzenie pojęć: abstrakcja pozytywna i negatywna
Identyfikacja: sprawdzanie cech definicyjnych. Lewicki, Hull stwierdzali, że ludzie potrafią poprawnie kategoryzować obiekty jako egzemplarze i „nieegzemplarze”, a nie uświadamiają sobie cech, którymi kierują się w trakcie kategoryzacji.

Pogląd probabilistyczny
Pochodzi od Wittgensteina
Wśród psychologów pogląd ten rozwinęła Eleanor Rosch ze współpracownikami.
Pojęcie to reprezentacja centralnej tendencji kategorii uosabiane przez prototyp.
Prototyp rozumiany jest jako przypadek najczęstszej przynależności kategorialnej. Może to być obiekt realny lub może to być tylko i wyłącznie reprezentacja umysłowa.
Granice pojęcia są nieostre i zależą od kontekstu /np. wrotki jako pojazd, karimata jako mebel, Piasek jako aktor/
Efekt zagnieżdżenia występuje
Tworzenie pojęć: określanie tendencji centralnej czyli prototypu: średnia lub modalna kategorii.
Identyfikacja: określanie podobieństwa do prototypu. Na przykład, jeśli prototypem w kategorii zwierzęta jest pies, to inne zwierzęta będą zaliczane do kategorii tym szybciej i z tym większą pewnością, im bardziej będą podobne do psa.
Pogląd egzemplarzowy
Zwolennikiem jest m.in. Lee Brooks, który twierdzi, że tworzenie prototypów wymaga dużych umiejętności poznawczych (duże zasoby pamięci, możliwość „obliczania średniej arytmetycznej”, itd..,) oraz kontaktów z wieloma egzemplarzami.
Istnieją jednak kategorie, w których występuje tylko jeden egzemplarz (np.moja matka), albo doświadczenia o niepowtarzalnym charakterze /np. spotkanie z obcym/
Pojęcie to reprezentacja jednego egzemplarza lub grupy egzemplarzy z tego samego poziomu pionowego wymiaru kategorii.
Np. pies to reprezentacja psa, który mieszka w moim domu, albo też pies to wszystkie psy, które są do niego podobne
Granice pojęcia są ostre
Brak efektu zagnieżdżenia
Tworzenie pojęć: wyodrębnianie cech pierwszego egzemplarza.
Identyfikacja: określenie podobieństwa do ostatnio widzianego egzemplarza.

Zarzuty wobec poglądu egzemplarzowego
Minimalizm poznawczy
Trudności w odróżnieniu kategorii „złych” od „dobrych”
Bardzo duże zaangażowanie prostych procesów poznawczych.

Krytyka teorii podobieństwa między egzemplarzami:
Murphy i Medin (1985); Medin i Wattenmaker (1987)
Niedostateczne rozróżnienie między istotą pojęcia a procedurą identyfikacyjną.
Istota pojęcia to jego najważniejsze cechy, pozwalające określić związek tego pojęcia z innymi pojęciami (np. owoc)
Procedura identyfikacyjna to cechy, na podstawie których określa się przynależność do kategorii /np.owoce/
Podobieństwo wcale nie musi definiować kategorii, ponieważ przynależność do określonej kategorii wpływa na ocenę podobieństwa /np.narkoman/

Funkcje poznawcze pojęć
Ekonomia poznawcza /myślenie abstrakcyjne /za pomocą pojęć/ to myślenie o wielu obiektach naraz/
Redukowanie różnorodności /Afgańczycy są terrorystami/
* poprzez kategoryzowanie (obiekty latające)
* poprzez określanie relacji (pies jest wierny)
Możliwość wykonywania różnych operacji na reprezentacjach a nie na samych przedmiotach
Rozumienie i wyjaśnianie
Komunikowanie się

Pojęcia jako naiwne teorie - Medin i Wattenmaker
W świetle tego poglądu pojęcia nie są izolowanymi reprezentacjami, ale stanowią element szerszej struktury wiedzy.
Zasady wyjaśniające:
- analogia z prawami naukowymi w wiedzy potocznej.
McCloskey i Gentner - ludzie dysponują naiwnymi teoriami fizycznymi, które stanowią pewne podsumowanie ich doświadczeń, nie mają natomiast wiele wspólnego z fizyką sensu stricte. Podobnie mamy naiwne teorie chemiczne, biologiczne.
Społeczne reguły kategoryzacji też opierają się na naiwnych teoriach /np. wnioskowanie o grupie na podstawie właściwości zewnętrznych jej przedstawicieli/

źródło: Internet

Gość · Wysłany: Sob 18:20, 17 Mar 2007 Temat postu:

Carmen Electra Giving A Head And Taking A Load!
[link widoczny dla zalogowanych]