pytania na egzamin magisterski SWPS

Maxivitt

Znaczenie koncepcji rozwoju Jeana Piageta.

Kasia Q · Dołączył: 07 Lut 2006 Posty: 5 Przeczytał: 0 tematów

49. Znaczenie koncepcji rozwoju Jeana Piageta.

Teoria poznawczo-rozwojowa. Twórcą podejścia poznawczo-rozwojowego jest Jean Piaget (1966a, 1981). Najogólniej rzecz biorąc, zakłada on w swych rozważaniach, że istotą rozwoju psychicznego jest rekonstrukcja i reintegracja struktur poznawczych. W rozwoju indywidualnym wcześniejsze sposoby myślenia przekształcają sięw nowe, bardziej adekwatne i bardziej zrównoważone struktury poznawcze. W procesie tym obserwujemy przejście od jednostronnego sposobu myślenia, związanego z czynnościami wykonywanymi przez jednostkę na przedmiotach, poprzez odwracalne operacje umysłowe, pozwalające "wyjść poza dane zmysłowe" i rozpatrywać "w myśli" wiele wariantów konkretnych działań, do w pełni zinterioryzowanego myślenia wieloaspektowego, w którym istotna jest nie tyle treść sądów, ile wartość logiczna przesłanek. Mechanizmem tak rozumianego rozwoju jest dążenie systemu poznawczego do zrównoważenia, u którego podstaw leżą dwa ściśle ze sobą powiązane procesy - asymilacja i akomodacja. Asymilacja polega na włączaniu struktur zewnętrznych do już ukształtowanych struktur poznawczych. Akomodacja natomiast to proces polegający na dostosowaniu struktur wewnętrznych do struktur asymilowanych, w wyniku czego dochodzi do ich przekształceń. Stan równowagi między asymilacją i akomodacją oznacza adaptację. Z drugiej jednak strony stan równowagi Piaget wiąże również z odwracalnością struktury umysłowej, przez co rozumie współwystępowanie wraz z każdą operacją umysłową operacji do niej odwrotnej, likwidującej skutki działania pierwszej. Operacje formalne, jako "operacje na operacjach", tworząc zamknięty system działań logicznych, są - jego zdaniem - najlepiej zrównoważonymi formami poznania.
Piaget dowodził, że rozwój poznawczy ma charakter stadialny (zob. tab. 7.5). Początkowo był on przekonany, że wykształcanie się zmian w strukturach poznawczych, opisanych przez niego w sekwencji stadiów od inteligencji sensomotorycznej, przedoperacyjnej, operacji konkretnych do operacji formalnych (zob. rozdz. 8.), jest funkcją procesów dojrzewania biologicznego i wiąże się ściśle z dojrzałością elementów strukturalnych ośrodkowego układu nerwowego.
W dyskusji na temat rozwoju intelektualnego młodych dorosłych (Piaget, 1972), jaką podjął swego czasu, przyznał wprawdzie, że warunki kulturowe mogą stymulować lub opóźniać rozwój umysłowy, wprowadzając zróżnicowanie międzygrupowe, szczególnie w późniejszych fazach życia człowieka. Przyznał również, że w ramach danej kultury zróżnicowanie to może być efektem specjalizacji zawodowej. Wskazywał, że na przykład ktoś może z powodzeniem stosować operacje formalne w dziedzinie własnej specjalizacji zawodowej mimo niepowodzeń w ich stosowaniu w obszarze innej aktywności. Z uporem jednak twierdził, że rozwój poznawczy człowieka ma charakter formalno-logiczny.
Prace Piageta zmieniły tradycyjny obraz dziecka jako istoty biernej i kształtowanej przez oddziaływania środowiskowe. Jego koncepcje zwróciły uwagę na to, że dziecko od samego początku aktywnie poszukuje stymulacji i organizuje doświadczenie gromadzone w interakcjach podejmowanych ze światem zewnętrznym. Z drugiej jednak strony teoria rozwoju poznawczego Piageta upowszechniła przekonanie o "dojrzałości poznawczej", rozumianej jako zrównoważenie wewnętrzne operacji umysłowych oraz jako zdolność jednostki do stosowania formalno-operacyjnych sposobów myślenia. Z rozważań Piageta wynika, że rozwój poznawczy człowieka przebiega w sposób nieodwracalny, w stałej sekwencji zdefiniowanych przez niego stadiów, w kierunku operacji formalnych. Ponadto, zgodnie z jego teorią, rozwój człowieka po adolescencji polega wyłącznie na stopniowym konsolidowaniu i stabilizowaniu się formalnych sposobów rozumowania logicznego lub na wyrównywaniu ewentualnych opóźnień rozwojowych, spowodowanych czynnikami biologicznymi i/lub socjokulturowymi.
Psychologia rozwojowa znajduje się pod silnym wpływem Piageta. Jego poglądy przyczyniły się do znacznego wzrostu wiedzy o rozwoju poznawczym. Inspirując wielu badaczy, spotkały się one jednak także z krytyką, często dotyczącą istotnych kwestii.
Po pierwsze bowiem, niektórzy badacze dowodzą, że rozwój poznawczy jest raczej procesem ciągłym. Stąd mało prawdopodobne jest, aby zmiany te miały charakter stadialny i dokonywały się w sposób skokowy (np. Brainerd, 1978). Po drugie, dane empiryczne zgromadzone w literaturze dowodzą, że to, jaki poziom rozwoju myślenia jednostka przejawia, zależy od jej wcześniejszych doświadczeń z zadaniami określonego typu lub z zadaniami o określonej treści, a także od samego sposobu prezentowania tych zadań przez badacza (np. Siegler, 1980; Tyszkowa, 1984). Po trzecie, dostosowanie treści zadań i poleceń Piagetowskich do doświadczeń dziecka, to jest użycie innego słownictwa i odwołanie się do bardziej realistycznych albo bardziej zrozumiałych dla dzieci sytuacji, ujawnia już w wieku przedszkolnym zdolność dzieci do stosowania sposobów myślenia typowych dla stadium operacji konkretnych, wyrażających na przykład zdolność do decentracji (zob. np. Borke, 1978; Donaidson, 1986). Badania te dowodzą tym samym, że dziecko jest zdolne do stosowania pewnych sposobów myślenia we wcześniejszym wieku, niż to sugerował Piaget. Po czwarte, w dekadzie lat osiemdziesiątych coraz większa liczba badaczy zaczęła podwazać Piagetowską tezę o uniwersalności stadium operacji formalnych w rozwoju poznawczym człowieka (zob. np. Labouvie-Vief, 1980; Trempała, 1986). Okazało się, że rozwój zmierza co prawda w kierunku stadium operacji formalnych, ale rzadko jest ono osiągane przez ludzi dorosłych. W tym kontekście wielu badaczy wysunęło hipotezę głoszącą, że w rozwoju człowieka po adolescencji kształtują się tak zwane postformalne postacie poznania, konstytuujące piąte stadium w stosunku do czterech opisanych przez Piageta (zob. rozdz. 8.).
Próbę operacjonalizacji formalno-logicznego modelu poznania Piageta podjął Lawrence Kohlberg (1976, 1984) w swych badaniach nad rozwojem moralnym, przyczyniając się do wzrostu zainteresowania podejściem poznawczo-rozwojowym w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych. Badacz ten zakładał, że w rozwoju człowieka wyodrębnić możemy stadia odzwierciedlające zmiany w strukturach poznawczych, których funkcją jest logiczne lub moralne rozumowanie. Rozwijając w swych badaniach Piagetowską teorię rozwoju moralnego, opisał stadia rozwoju rozumowania moralnego, paralelne do stadiów rozwoju operacji logicznych Piageta. Zdaniem Kohlberga, w rozwoju rozumowania moralnego jednostki możemy wyróżnić trzy poziomy, a w obrębie każdego z nich - po dwa stadia tworzące niezmienną i uniwersalną sekwencję sześciu różnych sposobów rozumowania, coraz bardziej zrównoważonych wewnętrznie i adekwatniej ustrukturowanych całości. Najbardziej ogólnym elementem, strukturującym wyróżnione przez niego formy rozumowania moralnego, są treściowo zróżnicowane perspektywy, z których punktu widzenia podmiot integruje wypowiedzi uzasadniające formułowane sądy moralne. Z tego względu Kohlberg wyróżnił sekwencję stadiów rozwoju. W badaniach empirycznych wykazał, że warunkiem koniecznym, choć niewystarczającym, rozwoju rozumowania moralnego w opisanej sekwencji jest rozwój rozumowania logicznego na skali Piageta.
Należy podkreślić, że do dziś nie udało się zgromadzić przekonujących danych empirycznych, które w pełni potwierdziłyby poglądy Kohlberga na temat sekwencyjności i uniwersalności wyróżnionych przez niego stadiów. Zgodnie z koncepcjami tego uczonego, wielu badaczy rozwoju dzieci i młodzieży potwierdziło występowanie form rozumowania oraz ich progresję, ale tylko w ramach sekwencji pierwszych czterech stadiów. Okazało się, że stadia moralności pokonwencjonalnej rzadko kiedy występują nawet w myśleniu ludzi dorosłych (zob. Niemczyński, Czyżowska, Pourkos i Mirski,1988; Trempała, 1989). Jeśli zaś występują, to w okresie wczesnej dorosłości są często podatne na regresję do wcześniejszych rozwojowo form rozumowania w sekwencji Kohlberga (Kramer i Kohlberg, 1969; Murphy i Gilligan, 1980).

Charakterystyka stadiów rozwoju poznawczego według Jeana Piageta

0-2
inteligencja sensomotoryczna
Charakterystyka stadium:
ćwiczenie odruchów i manipulacji podtrzymujących lub powtarzających interesujące dziecko doznania.
Główne osiągnięcia: stałość przedmiotu.

2-6
Inteligencja przedoperacyjna
Charakterystyka stadium:
celowe eksperymentowanie na przedmiotach, coraz bardziej świadome planowanie działań, oparte na reprezentacjach przedmiotów.
Główne osiągnięcia:
czynności symboliczne wraz z mową, zdolność do zachowania stałości cech, takich jak barwa, kształt; rozumowanie transdukcyjne.

6-12
Operacje konkretne
Charakterystyka stadium:
coraz bardziej odwracalne manipulacje
na reprezentacjach konkretnych przedmiotów, decentracja umożliwiająca uwzględnienie
w rozważaniach wielu własności przedmiotu w tym samym czasie.
Główne osiągnięcia:
zdolność do zachowania ilości, np. masy, objętości; rozumowanie sylogistyczne.

12-15
Operacje formalne
Charakterystyka stadium:
w pelni odwracalne operacje umysłowe.
Główne osiągnięcia:
myślenie abstrakcyjne i hipotetyczno-dedukcyjne, rozumowanie logiczne; logika zdań.

1061 · Dołączył: 27 Kwi 2007 Posty: 10 Przeczytał: 0 tematów

[link widoczny dla zalogowanych]

granula45 · Gość

Âńĺě đĺôĺđŕëŕě íŕáîđ ńîôňŕ č ďîëíîĺ îďčńŕíčĺ íŕęđóňęč!
Âńĺě ďđčâĺň!
Çíŕ÷čň ňŕę, âđĺěĺíč ńĺé÷ŕń ó ěĺí˙ íĺňó, ňŕę ÷ňî ěíîăî ďčńŕňü íĺ áóäó!
Ăîâîđţ ńđŕçó, ěíĺ ń ýňčő ďŕđňíĺđîę ęŕďŕĺň ăäĺňî 200$-350$ â ěĺń˙ö! (Ĺńëč őîđîřî ďîňđóäčňń˙, ěîćíî č áîëüřĺ! ß íčęîăî íĺ çŕńňŕâë˙ţ ěíĺ âĺđčňü... Ňŕę ÷ňî ýňŕ číôîđěŕöč˙ áóäĺň ďîëĺçíŕ ňîëüęî ňĺě, ęňî îďňčěčńňč÷ĺńęč íŕńňđîĺí íŕ đŕáîňó (ěîćĺň č íĺ ńîâńĺě ëĺăęóţ... )!

ÂÍČĚŔÍČĹ!!!
Ňŕę, ęŕę, íŕ ýňîě ôîđóěĺ çŕďđĺůŕĺňń˙ đŕçěĺůŕňü đĺôĺđŕëüíűĺ ńńűëęč, Âŕě íŕäî îáđŕňčňń˙ ęî ěíĺ, ÷ňîá ˙ âŕě čő äŕë ëč÷íî!
Ęîěó ýňî íŕäŕ - îáđŕůŕňń˙ ďî ICQ - 353-867-001

ß, íŕ ďđčěĺđ, ÍĹ čńďîëüçóţ ńŕéňű äë˙ ňĺő ďŕđňíĺđńęčő ďđîăđŕěě! Čńęëţ÷čňĺëüíî íŕęđóň÷čęč!

ÂÍČĚŔÍČĹ!!!
Âńĺě ęňî çŕđĺăčńňđčđóĺňń˙ ďî ěîčő đĺôĺđŕëüíűő ńńűëęŕő, ěîăóň ÁĹŃĎËŔŇÍÎ ďîëó÷čňü íŕęđóň÷čęč äë˙ ýňčő ďŕđňíĺđîę, č ďîëíîĺ îďčńŕíčĺ ďî đŕáîňĺ!
ß đŕä ďîěî÷ âńĺě ńâîčě đĺôĺđŕëŕě!

Âńĺě, ęňî őî÷ĺň ďîëó÷čňü áĺńďëŕňíűé ńîôň äë˙ íŕęđóňęč, áĺńďëŕňíóţ číôîđěŕöčţ č ďîěîů, îáđŕůŕňń˙ ďî ICQ -353-867-001

Ćĺëŕţ óäŕ÷č...
Âîň âűďëŕňű!