pytania na egzamin magisterski SWPS

anka · Dołączył: 07 Paź 2008 Posty: 16 Przeczytał: 0 tematów

Mechanizmy wpływu lęku na procesy poznawcze.

procesy poznawcze - procesy aktywnego przetwarzania informacji, wymagające wykorzystywania dotychczasowej wiedzy lub też prowadzące do uzyskiwania nowej wiedzy. wg Neissera - obejmują problematykę spostrzegania, pamięci, uwagi, rozpoznawania wzorców, rozwiązywanie problemów, rozwoju poznawczego i wiele innych.
Lęk jest zjawiskiem emocjonalnym. Reakcje lęku wywodzą się z systemu alarmowego, kt został ukształtowany w procesie ewolucji, by chronić żywe istoty przed niebezpieczeństwem. Jest on stronniczo nastawiony na wykrywanie zagrożenia i wywołuje reakcje współczulne, kt przygotowują organizm do ucieczki lub walki. Lęk jest ma ogół doświadczany w pewnych określonych sytuacjach.
Istnieje ścisła współzależność aktywacji fizjologicznej, procesow poznawczych i reakcji emocjonalnych od momentu, gdy skuteczny bodziec wejdzie w kontakt z odpowiednim narządem zmysłów. jest zatem oczywiste, że niektóre afekty emocjonalne następują po pojawieniu się skutecznego bodźca, co daje podstawy do twierdzenia, że afekt poprzedza wnioskowanie. Z drugiej strony, oczywisty jest fakt, że procesy poznawcze determinowane nieświadomą stronniczością odgywają ogromną rolę w interpretacji zagrożenia, w wolicjonalnej ocenie bodźca i w rozważaniach na temat możliwości reagowania.

Wpływ emocji na procesy poznawcze.
Lęk, jako emocja, wpływa na różne procesy poznawcze, a niekiedy jest nawet warunkiem wstępnym ich uruchamiania. Funkcje emocji w procesach poznawczych:
1. orientacyjna - emocje, także lęk, dostarczają informacji o obiektach, zdarzeniach i osobach ważnych z punktu zaspokojenia potrzeb i celów jednostki.
2. aktywacyjna - emocje, także lęk, dostarczają energii koniecznej do uruchomienia i przeprowadzenia różnych operacji poznawczych.
3. modulacyjna - emocje (lęk) dostarczają takiej ilości energii, kt zapewnia optymalne funkcjonowanie procesów poznawczych. Funkcja ta może załamywać się, gdy lęk jest bardzo silny lub trwa bardzo długo, albo też jednostka nie potrafi zrobić nic, aby sobie z nim poradzić.
4. metapoznawcza - związana jest z orientacją we własnych procesach poznawczych i z wyborem takich procedur poznawczych, kt mogą być najbardziej efektywne w danej sytuacji.

Kiedy u człowieka dominują emocje jednego rodzaju np lęk, wówczas pojawiają się specyficzne problemy. Emocja ta modyfikuje odbierane komunikaty - ludzie łatwiej dostrzegają informacje, które są treściowo związane z tą emocją a także mają problemy z odkodowaniem jej znaczenia metaforycznego. Hebenstreit stwierdziła, że neurotycy gorzej rozumieją metafory nasycone emocjonalnie, a podawane interpretacje ich znaczenia nasycone są lękiem, a więc emocją dominującą u neurotyków.
Człowiek dzięki emocjom i motywacji potrafi przez długi czas angażować się w pewną aktywność poznawczą. Np. student przygotowujący się do egzaminu jest motywowany przez lęk przed porażką. To sprawia, że może poświęcić dużo czasu i energii na uczenie się.
W teorii gotowości percepcyjnej: procesy emocjonalne, obok motywacyjnych, mogą wpływać na łatwość uzyskiwania dostępu do różnych kategorii zapisanych w pamięci. Kategorie naładowane są łatwiej aktywizowane i jest łatwiejszy do nich dostęp.
Zdaniem Neissera - jeśli pewien schemat zawiera treści silnie nacechowane emocjonalnie, wówczas wywiera znaczny wpływ na poszukiwanie informacji w otoczeniu.
Przy emocjach negatywnych następuje zawężenie pola uwagi i koncentracja na bodźcach zagrażających. Safer te zmiany zakresu pola uwagi nazywa pamięcią tunelową. Ludzie, kt obserwują zagrażającą scenę, pomijają bodźce peryferyczne i koncentrują się na krytycznych szczegółach danego zdarzenia. Dzięki temu mogą zarejestrować te elementy sceny, które mają podstawowe znaczenie dla poradzenia sobie z tym zdarzeniem.
Może być także tak, że bardzo silna emocja angażuje wszystkie zasoby uwagi jednostki i wtedy nie wystarcza ich na radzenie sobie z bieżącymi problemami i wyzwaniami.
Emocje a sprawność poznawcza. Prawo Yerkesa-Dodsona:
istnieje krzywoliniowy związek między poziomem pobudzenia a sprawnością działania. Organizmy funkcjonują najsprawniej przy średnim poziomie napięcia emocjonalnego. Przy niskim i wysokim - sprawność spada. Emocje są jednym ze sposobów regulowania poziomu pobudzenia. Ludzie mogą modulować swoje napięcie emocjonalne tak, by uzyskać dużą sprawność. Prawo Yerkesa-Dodsona zostało sformułowane dla sytuacji, kt były źródłem nieprzyjemnego napięcia emocjonalnego.

Emocje dostarczają informacji nz temat wyniku procesu poznawczego. Brak rozwiązania problemu lub jego rozwiązanie niedoskonałe pozostawiają nierozładowane napięcie, najczęściej negatywne.

Źródło:
Maruszewski "psychologia poznania"
Lewis - psychologia emocji